ว่านบรเพ็ดพุงช้าง หรือว่านหัวสันโดษ

ชื่อวิทยาศาสตร์

Stephania rotunda (Lour)

ชื่อวงศ์

          วงศ์บรเพ็ชร์  (Menispermaceae)

ลักษณะ

หัวเหมือนหัวบัวบก มีขนาดเล็กใหญ่แล้วแต่อายุของว่าน ยิ่งมีอายุนานก็ยิ่งใหญ่มาก ถ้าอายุยังน้อยหัวก็มีขนาดเล็ก ต้นเป็นเถาเหมือนเถาบรเพ็ด และใบก็คล้ายใบบรเพ็ดเหมือนกัน เป็นไม้เถาเลื้อยพาดพันตามต้นไม้ใหญ่ ใบกลมโตประมาณ 3 นิ้ว คล้ายใบก้นปิด ดอกออกเป็นช่อกระจุกสีแดงน่าดู ก้านใบแดง เมื่อเด็ดก้านออก จะมียางสีแดงคล้ายเลือดหยดออกมาจากก้าน เมื่อเอาใส่ในสุราจะทำให้สุราเป็นสีแดง แถวพระพุทธบาทสระบุรีมีมาก

ประโยชน์

มีรสเฝื่อน มีคุณเป็นยากำลังแก้ผอมแห้ง ปอดพิการ และแก้โรคหัวใจ ใช้หัวและก้านดองกับสุรากิน ทำให้หนังชา อยู่คงถูกเฆี่ยนตีไม่เจ็บไม่แตก พวกนักดื่มนิยมนัก โบราณว่าต้นกระจายลมที่แน่นในอก ใบบำรุงไฟธาตุ ดอกฆ่าเชื้อโรคเรื้อน ทำให้อุจจาระละเอียด เถาขับโลหิตระดู หัวแก้เสมหะเบื้องบนให้ตก

แพทย์ตามชนบท ทางนครศรีธรรมราช ใช้เถาต้มกินขับพยาธิ์ลำไส้ รากบำรุงเส้นประสาท ใบใส่บาดแผลสด และแผลเรื้อรัง แพทย์ทางชนบทใช้หัวหั่นเป็นแว่นดองเหล้ากินทำให้เกิดกำลัง และบำรุงกำหนัดอีกด้วย

การปลูก

ใช้ทับเถาจนงอกรากแล้วจึงแยกปลูก ชื่อที่เรียกกัน สบู่เลือด สบู่เครือ

บทคัดลอกจาก “ตำราคุณลักษณะว่านและวิธีปลูกว่าน” โดย สมาคมพฤกษชาติแห่งประเทศไทยในพระบรมราชูปถัมภ์

รวบรวมและเรียบเรียงโดย นายเลื่อน กัณหะกาญจนะ

เผยแพร่โดย ทีมงาน www.farmssb.com