กระท่อมก้านแดง (ต้นกล้า)
กระท่อมเป็นพืชวงศ์กาแฟ มีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Mitragyna speciosa (Korth.) Havil. อยู่ในวงศ์เข็มและกาแฟ (Rubiaceae) เป็นไม้ยืนต้นขนาดใหญ่ปานกลาง ใบคล้ายใบกระดังงา
สายพันธุ์กระท่อม
- ก้านแดง : เมามาก นิยมต้ม ไม่นิยมเคี้ยวเนื่องจากเมามาก บางทีทำให้ปวดหัว
- ก้านเขียว (แตงกวา) : ใบเรียวยาวผิวหยาบใบนิ่ม ซึ่งสายพันธุ์นี้สามารถแบ่งเป็นอีก 2 สายพันธุ์ย่อยได้แก่
- มีทั้งสายพันธ์ใต้ : ใบเรียวกว่า ใบจะหยาบๆ นิ้มๆ บางทีกลายไปเป็นใบยาวๆคล้ายใบมะม่วง
- สายพันธ์แตงกวาภาคกลาง : ใบป้อมกว่า ใบจะมันๆ แข็งกว่า
- ใบมาเลย์ : ใบบาง มักมีเม็ดขาวๆใต้ใบ
- โพธิ์ทอง : ใบใหญ่คล้ายใบโพธิ์ ใบใหญ่ๆ
- เหรียญทอง : สายพันธ์ภาคกลาง ใบบางอ้วน ปลายแหลม ใบกรอบๆ
- หางกั้ง, ยักษ์ใหญ่, ยักษาใหญ่ : ใบหนามีหางคล้ายหางกั้ง มี 7 หางบ้าง 9 หางบ้าง มีชนิดทั้งก้านเขียวก้านแดง(ก้านแดงเจอน้อย) พันธ์นี้อร่อย หอมเวลาต้ม
ก้านแดง กับ ก้านเขียว
- การออกฤทธิ์ : ก้านแดง ออกฤทธิ์ได้เร็วกว่า ก้านเขียว ประมาณ 5 นาที
- ความคงทนของฤทธิ์ : ก้านแดง มีฤทธิ์นานกว่า ก้านเขียว 2 ชั่วโมงในขณะที่กินปริมาณเท่ากันเวลาเดียวกัน
เวลาปรุงยามักใช้ ก้านเขียว… ถ้าใช้ก้านแดงจะแรงกว่า ปริมาณที่ใช้ก็จะต้องลดปริมาณลง เวลาปรุงยาก็ใช้ทั้ง 5 คือ ราก เปลือก ใบ ดอก เมล็ด แต่ส่วนใหญ่ใช้ใบ
สรรพคุณทางยา
- รักษาการติดเชื้อในลำไส้ แก้ท้องเสีย ท้องร่วง บรรเทาอาการปวดกล้ามเนื้อ ลดไข้ บรรเทาอาการไอ ทำให้นอนหลับ
- กดความรู้สึกเหน็ดเหนื่อยเมื่อยล้า ทำให้ทำงานได้ยาวนานขึ้น
- รักษาอาการป่วยที่เกิดขึ้นเป็นครั้งคราว รวมทั้งรักษาโรคเรื้อรัง เช่น โรคเบาหวาน โรคความดันโลหิตสูง